×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Uzdrowiskowe leczenie przewlekłej choroby nerek

Z profesorem Franciszkiem Kokotem rozmawia Iwona Duraj


Iwona Duraj: Przewlekła choroba nerek (PChN) dotyczy 5–15% społeczeństwa, a liczba pacjentów w Polsce zbliża się do 400/mln mieszkańców. O PChN mówi się, że jest chorobą postępującą i działa podstępnie. Panie Profesorze, co to oznacza?

Prof. Franciszek Kokot: Według danych epidemiologicznych różnych krajów PChN (wg definicji K/DOQI) dotyczy 10–15% populacji białej. Ze względu na małoobjawowy lub bezobjawowy początek choroby większość chorych nie jest świadoma, że ma chore nerki.

Co jest najczęstszą przyczyną zachorowań na PChN?

Najczęstszymi przyczynami PChN nerek są stany zapalne kłębuszków nerkowych i nadciśnienie tętnicze.

A czy występowanie PChN może mieć podłoże genetyczne?

Genetycznych uwarunkowań choroby nerek jest wiele. Wśród nich najczęstszymi są torbielowatość nerek i zespół Alporta.

Podkreśla się, że duży wpływ na nasze zdrowie ma styl życia, czy może on mieć również wpływ na choroby nerek, w tym PChN?

Czynnikami sprzyjającymi rozwojowi PChN są m.in. diety: bogatosolna, ubogopotasowa, ubogomagnezowa, bogatotłuszczowa, palenie papierosów oraz brak aktywności fizycznej.

Na co sami powinniśmy zwrócić szczególną uwagę? Co może nas zaniepokoić?

Oddawanie pienistego moczu, częste i bolesne oddawanie moczu, wzrost ciśnienia tętniczego, mogą być pierwszym objawem przewlekłej choroby nerek. Również osłabienie, męczliwość, świąd, wybroczyny, bladość, suchość i ziemisto-brunatny odcień skóry powinny nas zaniepokoić.

Jaka jest rola straży przedniej, czyli lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej w diagnostyce PChN?

Lekarz podstawowej opieki medycznej powinien dopilnować, by każdy chory podlegający jego nadzorowi miał raz w roku przeprowadzone podstawowe badania lekarskie i laboratoryjne – badanie ogólne moczu, morfologię, stężenie kreatyniny w surowicy, nadciśnienie tętnicze. Należy także pamiętać o USG nerek u osób obciążonych dodatnim wywiadem rodzinnym.

Co roku w Polsce obserwujemy wzrost liczby dializowanych chorych, wzrasta również ilość pacjentów z przeszczepioną nerką, czy to może oznaczać ignorowanie objawów bądź małą ich znajomość przez lekarzy podstawowej opieki? A może po prostu problem z diagnostyką, zwłaszcza w początkowej jej fazie?

Obecnie dzięki dobrze zorganizowanej opiece nefrologicznej i hipertensjologicznej liczba chorych wymagających leczenia nerkozastępczego zaczyna się stabilizować.

Śledząc statystyki w poszczególnych krajach zauważamy, że odsetek osób dotkniętych PChN istotnie się różni. Od czego to zależy? Jakie czynniki to powodują?

Różnice i zależności wynikają z czynników etnicznych, warunków i stylu życia, a nawet organizacji ochrony zdrowia. Największą zachorowalność na PChN obserwuje się w krajach ubogich objętych AIDS, malariągruźlicą.

Niepokojące jest również, że tylko nieliczni chorzy z PChN dożywają końcowego jej okresu, są znacznie bardziej narażeni na przedwczesną śmierć, głównie z powodów sercowo-naczyniowych.

Każda choroba nerek jest promotorem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Sprzyja rozwojowi miażdżycy naczyń krwionośnych, rozwojowi nadciśnienia i zdarzeń sercowo-naczyniowych.

Terapią wspomagającą leczenie dolegliwości związanych z nerkami, w tym PChN, jest uzdrowiskowa forma leczenia chorób nerek. Jakie jest Pana spojrzenie na tę formę leczenia – jako inicjatora i założyciela szpitala uzdrowiskowego „Beskid” w Wysowej-Zdroju, pierwszego ośrodka przyjmującego osoby dializowane w warunkach uzdrowiskowych?

Korzystny wpływ leczenia uzdrowiskowego na przebieg chorób nerkowych jest wynikiem prawidłowego leczenia dietetycznego, fizykoterapeutycznego oraz korzystnego wpływu środowiska uzdrowiskowego, jakiego chorzy nie posiadają w macierzystych ośrodkach leczniczych (działanie tonizujące, uspokajające, przeciwstresowe).

W sierpniu ub.r. była 20. rocznica powstania tego ośrodka. Jak przez te lata zmieniła się forma i procedury postępowania z chorymi leczonymi w uzdrowisku?

W Wysowej znajduje się jedyny w Polsce uzdrowiskowy ośrodek dializoterapii. Chorzy korzystają tu z zabiegów fizykoterapeutycznych adekwatnych do ich aktualnego stanu fizycznego. Początkowo Szpital Uzdrowiskowy Oddziału Hemodializy był wyposażony w 6 stanowisk do dializy pozaustrojowej, a obecnie jest ich 9.

Mimo że w kraju istnieje jeszcze kilka ośrodków uzdrowiskowych o podobnym profilu leczniczym, to Wysowa jest stawiana za wzór, m.in. ze względu na bardzo dobrą współpracę lekarzy uzdrowiskowych z nefrologami.

Aktualnie Wysowa stanowi jedyny w Polsce ośrodek dializoterapii pracujący w warunkach uzdrowiskowych. Żaden inny ośrodek dializoterapii w Polsce nie dysponuje podobnym zapleczem specjalistycznym pełnego uzdrowiska (sprzęt do dializy spełnia wszystkie kryteria i wymogi unijne).

Co jest wartością dodaną lecznictwa uzdrowiskowego w przypadku chorób nerek?

To z pewnością zabiegi fizykoterapeutyczne, realizowane pod okiem doświadczonych fizjoterapeutów, oraz wysokowykwalifikowany personel nefrologiczny (lekarze i pielęgniarki) stanowią doskonałe uzupełnienie leczenia nerkozastępczego. Pacjenci mają także możliwość korzystania, ale w stopniu ograniczonym chorobą z wodolecznictwa.

PChN dzieli się zazwyczaj na 5 stadiów. W którym stadium choroby kwalifikuje się pacjentów do leczenia uzdrowiskowego?

Do leczenia uzdrowiskowego kwalifikują się wszyscy chorzy na PChN, zarówno w okresie przeddializacyjnym, jak i dializacyjnym.

Czy leczenie uzdrowiskowe jest wystarczająco dostępne dla polskich pacjentów wymagających leczenia nerkozastępczego?

Dostępność chorych na PChN do leczenia w Wysowej ogranicza NFZ, ponieważ płaci tylko za leczenie nerkozastępcze, natomiast wydatki hotelowe pokrywa sam pacjent.

Dużą grupą chorych korzystających z leczenia uzdrowiskowego są pacjenci z nefropatią cukrzycową.

Nefropatia cukrzycowa jest chorobą, która występuje najczęściej u osób źle leczonych, chorujących na cukrzycę wiele lat. W sanatorium „Beskid” wśród dializowanych znajduje się 30% chorych na cukrzycę.

Jak długo powinno trwać leczenie uzdrowiskowe, by przyniosło oczekiwane efekty, czyli poprawę stanu wyjściowego pacjenta?

Czas trwania leczenia uzdrowiskowego powinien być dostosowany do stanu zdrowotnego potencjalnego chorego. Nie powinien być krótszy niż 4 tygodnie.

Czy mogą się pojawić powikłania związane z leczeniem uzdrowiskowym chorych dotkniętych chorobami nerek? Jakie są przeciwwskazania?

Głównymi przeciwwskazaniami do leczenia uzdrowiskowego są zakażenia niewyleczone oraz zaawansowana niewydolność oddechowa i sercowa.


Prof. Franciszek Kokot – wybitny internista, nefrolog, endokrynolog i patofizjolog, profesor Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, rektor Śląskiej Akademii Medycznej (1982–1984), członek rzeczywisty PAN i PAU.
Przewodniczący Rady Naukowej czasopisma Medycyna Praktyczna. Przez wiele lat pełnił funkcję kierownika Kliniki Nefrologii Instytutu Chorób Wewnętrznych (przemianowanej w 1981 na Katedrę i Klinikę Nefrologii, a w 1997 na Katedrę i Klinikę Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii). Laureat tytułu Doctora honoris causa 9 wyższych uczelni oraz nagrody Lux ex Silesia w 2001 roku. Członek honorowy 14 zagranicznych towarzystw nefrologicznych.
Autor i współautor ponad 650 prac oryginalnych (ponad 150 było publikowanych na łamach periodyków medycznych w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych) oraz 240 prac poglądowych. Autor lub współautor rozdziałów w 100 podręcznikach, w tym amerykańskich.
Twórca pierwszego i jak dotąd jedynego w Polsce ośrodka przyjmującego osoby dializowane w warunkach uzdrowiskowych – Oddział Hemodializ w Szpitalu Uzdrowiskowym „Beskid” „Uzdrowisko Wysowa” SA. Od imienia profesora Kokota pochodzi nazwa naturalnej leczniczej wody mineralnej – Franciszek (szczawa wodorowęglanowo-chlorkowo-sodowa-bromkowo-jodkowa). Jest wydobywana w Wysowej-Zdroju z głębokości 50 m, ze źródła o tej samej nazwie (ujęcie W-14).

25.02.2014
Zobacz także
  • Hemodializa
  • Przewlekła niewydolność nerek
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta