Pytanie nadesłane do redakcji
Zbieram materiały do pracy na temat choroby wieńcowej u chorych z przewlekłą niewydolnością nerek. Czy mogę prosić o wyjaśnienie różnicy pojęć przewlekłej choroby nerek i przewlekłej niewydolności nerek? Odnoszę wrażenie, że w wielu źródłach pojęcia te są używane naprzemiennie, co budzi moje niezrozumienie. Będę wdzięczna za pomoc.
Odpowiedział
dr n. med. Robert Drabczyk
specjalista chorób wewnętrznych
nefrolog
Oddział Nefrologii i Stacja Dializ
Szpital Wojewódzki, Bielsko-Biała
„Przewlekła niewydolność nerek” to termin obecnie już historyczny, zastąpiony w aktualnym mianownictwie medycznym przez termin „przewlekła choroba nerek”.
Czynność nerek jest bardzo złożona. W najbardziej powszechnym ujęciu głównym zadaniem nerek jest „funkcja wydalnicza”, czyli wydalanie z organizmu zbędnych substancji, przede wszystkim będących produktami niezliczonych procesów metabolicznych. Ściśle związana z tym jest „funkcja regulacyjna” w zakresie kontrolowania przede wszystkim gospodarki wodą, elektrolitami i równowagi kwasowo-zasadowej. Obydwa te zadania często określa się wspólnym terminem jako „funkcję wydalniczą” nerek. Podstawą sprawności nerek w tym zakresie jest prawidłowe przesączanie kłębuszkowe (określane skrótem „GFR”). Ogólnie można przyjąć, że funkcja wydalnicza nerek ulega upośledzeniu, gdy GFR jest mniejsze niż 60 ml/min/1,73 m2. W codziennej praktyce klinicznej nie można zmierzyć GFR i funkcję wydalniczą nerek mierzy się poprzez oznaczanie w surowicy krwi stężenia kreatyniny oraz obliczenie na jej podstawie, z użyciem odpowiedniego wzoru, wielkości GFR (tzw. szacowane GFR).
Terminem „przewlekła niewydolność nerek” określano stan trwałego (nieodwracalnego) uszkodzenia nerek z upośledzeniem funkcji wydalniczej, czyli stężeniem kreatyniny w surowicy powyżej górnej granicy wartości prawidłowych dla danego pacjenta.
W 2002 r. wprowadzono termin „przewlekła choroba nerek”, który oznacza trwałe (utrzymujące się co najmniej 3 miesiące) uszkodzenie nerek. Uszkodzenie może mieć charakter strukturalny (nieprawidłowości w budowie nerek, np. liczne torbiele) lub czynnościowy (obecność w moczu białka lub nieprawidłowy osad moczu, upośledzenie funkcji wydalniczej nerek). Tak więc, rozpoznaje się przewlekłą chorobę nerek również w sytuacjach, gdy funkcja wydalnicza nerek jest prawidłowa (nie jest spełnione kryterium rozpoznania przewlekłej niewydolności nerek), natomiast obecne są inne cechy uszkodzenia nerek (nieprawidłowości w badaniach moczu, nieprawidłowości w strukturze nerek).
Termin „przewlekła choroba nerek” jest szerszy, niż używany wcześniej termin „przewlekła niewydolność nerek”. Po 2002 r. w piśmiennictwie medycznym przez jakiś czas spotykano obydwa terminy, natomiast obecnie używa się jedynie nazwy „przewlekła choroba nerek”.
