Jakie jest rokowanie u pacjenta dializowanego? Jakie są powikłania dializ?
Rokowanie u pacjenta dializowanego w największym stopniu zależy od jego „pozanerkowego” stanu zdrowia, tzn. od obecnych chorób współistniejących oraz ich zaawansowania. Najważniejsze z nich to choroby układu sercowo-naczyniowego (niewydolność serca, choroba wieńcowa, miażdżyca naczyń obwodowych) oraz cukrzyca i jej powikłania, zwłaszcza naczyniowe).
Większość chorych rozpoczynających obecnie leczenie dializami to osoby w wieku starszym, a nawet podeszłym i licznymi powikłaniami sercowo-naczyniowymi. Ponad połowa z nich to osoby powyżej 65. rż., a 20% to osoby powyżej 75. rż.
W Polsce każdego roku umiera ok. 15% chorych dializowanych. Są to głównie osoby starsze z zaawansowanymi chorobami układu krążenia i cukrzycą. Rokowanie u nich zależy od zaawansowania tych chorób i ich powikłań. Najwyżej kilkanaście procent zgonów jest spowodowana powikłaniami związanymi z dializami. Tak więc chorzy ci umierają z powodu chorób istniejących już przed rozpoczęciem leczenia dializami, a nie dlatego, że są dializowani.
W przypadku młodych osób bez chorób dodatkowych rokowanie w trakcie leczenia dializami jest dobre. Kluczowe znaczenie ma zdyscyplinowanie pacjenta i przestrzeganie zaleceń dotyczących diety, ograniczenia soli i płynów oraz przyjmowania leków. W takich przypadkach możliwe jest przeżycie kilkudziesięcioletnie. Dla przykładu, na koniec 2008 roku najdłuższy okres leczenia dializami w Polsce wynosił 32 lata, powyżej 25 lat dializowały się 23 osoby, a powyżej 10 lat 794 osoby (na 15460 wszystkich leczonych dializami).
Powikłania hemodializy i dializy otrzewnowej przedstawiono na naszej stronie poświęconej hemodializie i dializie otrzewnowej.
W przypadku hemodializy typowe powikłania występujące w trakcie zabiegu to:
- częstsze: spadek lub wzrost ciśnienia krwi, kurcze mięśni, krwawienia z miejsca wkłucia igieł do dializy
- rzadsze: świąd skóry, ból głowy, nudności i wymioty, gorączka, zespół „pierwszego użycia dializatora”.
Większość z nich ma charakter łagodny i można ich uniknąć stosując odpowiednie postępowanie zapobiegawcze, a zwłaszcza w sposób zdyscyplinowany przestrzegając zaleceń w zakresie objętości spożywanych między dializami płynów, ograniczenia spożycia soli i przyjmowania leków zgodnie z opracowanym indywidualnym dla danego chorego schematem.
Duże problemy w przypadku leczenia hemodializami może stwarzać dostęp naczyniowy, czyli problemy ze sprawnością przetoki naczyniowej lub problemy związane z cewnikami naczyniowymi. U części chorych istnieje konieczność kilkakrotnego wytwarzania dostępu naczyniowego w okresie, gdy leczeni są hemodializami.
W przypadku dializ otrzewnowych główne powikłania związane są z zakażeniami. Może wystąpić zapalenie otrzewnej lub zapalenie ujścia cewnika otrzewnowego. Są to poważne powikłania, mogące być powodem zaprzestania leczenia dializą otrzewnową, a nawet być przyczyną zgonu. Inny rodzaj powikłań to tzw. powikłania mechaniczne: przepukliny, zacieki płynu dializacyjnego, wysięk w jamie opłucnej, bóle krzyża. Są wynikiem obecności płynu dializacyjnego i zwiększonego ciśnienia w jamie brzusznej.
Na pytanie odpowiedział
Dr n. med. Robert Drabczyk
Specjalista chorób wewnętrznych
Nefrolog
Oddział Nefrologii i Stacja Dializ
Szpital Wojewódzki, Bielsko-Biała
Piśmiennictwo:
Raport o stanie leczenia nerkozastępczego w Polsce - 2008. Red. B.Rutkowski. Gdańsk 2010 Leczenie nerkozastępcze. Red. B.Rutkowski. I wydanie. Lublin 2007 Podręcznik dializoterapii. Red. J.T.Daugirtas. II wydanie polskie. Lublin 2008Powrót do listy pytań »