Pytanie nadesłane do redakcji
Czy przy urografii jest potrzebna lewatywa? Urografia będzie wykonana w celu stwierdzenia kamicy nerkowej. Mam 14 lat i strasznie się boję. Byłam 2 razy w szpitalu z napadami, robiono mi badania, ale niczego nie znaleziono. Już raz wykonano mi lewatywę do jakiegoś badania. Idę we wtorek do szpitala, a badanie będę miała w środę. Teraz też będzie konieczne?
Odpowiedziała
dr hab. med. Teresa Nieszporek
Katedra i Klinika Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Urografia jest badaniem radiologicznym obrazującym nerki i drogi moczowe. Badanie polega na wykonaniu serii rentgenowskich zdjęć układu moczowego po dożylnym podaniu środka cieniującego. Badanie to jest zawsze poprzedzone wykonaniem zdjęcia przeglądowego jamy brzusznej. Oglądaniem zdjęć urograficznych można określić kształt, położenie i wielkość nerek oraz ocenić, czy mocz cieniujący wydzielany jest symetrycznie przez obie nerki. Zdjęcia urograficzne w połączeniu ze zdjęciem przeglądowym jamy brzusznej pozwalają również na wykrycie kamieni w drogach moczowych. Na zdjęciach urograficznych można uwidocznić też zmiany w przebiegu dróg moczowych, zwłaszcza miejsce poszerzenia lub zwężenia dróg moczowych oraz zmiany w pęcherzu moczowym.
W celu dobrej interpretacji zdjęć urograficznych konieczne jest właściwe przygotowanie chorego. Duża ilość gazów jelitowych znacznie zmniejsza czytelność zarówno zdjęcia przeglądowego, jak i kolejnych zdjęć po podaniu środka cieniującego. W związku z tym w wielu pracowniach radiologicznych zaleca się wstrzymanie od przyjmowania pokarmów kilka godzin przed tym badaniem oraz wykonanie wlewu czyszczącego (zwanego popularnie lewatywą) w celu opróżnienia jelit. Zamiast lewatywy można też zastosować czopek glicerynowy, ale lepsze przygotowanie do badania osiąga się po opróżnieniu jelit za pomocą lewatywy. Wieczorem w dniu poprzedzającym badanie oraz rano przed badaniem można też podać leki zmniejszające zawartość gazów jelitowych, takie jak symetykon (Espumisan).
Coraz częściej urografia zastępowana jest przez tomografię komputerową jamy brzusznej, gdyż badanie to pozwala na lepsze rozpoznanie zmian miąższowych w nerkach oraz ocenę zmian w przestrzeni zaotrzewnowej i w miednicy małej. W przygotowaniu do tomografii komputerowej jamy brzusznej nie jest konieczne wykonanie lewatywy.
Należy zwrócić uwagę, że w trakcie urografii oraz najczęściej również w trakcie tomografii komputerowej podawane są dożylnie jodowe środki cieniujące. Przed podaniem tych środków należy ocenić czynność wydalniczą nerek, gdyż preparaty te mogą uszkodzić nerki. U osób z nieznacznie upośledzoną czynnością nerek zaleca się nawodnienie dożylne przed podaniem radiologicznych środków cieniujących, natomiast u chorych ze znacznym upośledzeniem funkcji nerek nie zaleca się podawania środków kontrastowych.
Zarówno urografia, jak i tomografia komputerowa są przeciwwskazane u kobiet w ciąży.
