Pytanie nadesłane do redakcji
Jaka jest profilaktyka następstw kamicy nerkowej?
Odpowiedziała
dr hab. med. Teresa Nieszporek
Katedra i Klinika Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Kamica nerkowa jest chorobą polegającą na tworzeniu się złogów, czyli kamieni w drogach moczowych i często ma charakter nawrotowy. Następstwem kamicy nerkowej może być kolka nerkowa w wyniku upośledzenia odpływu moczu z moczowodu. Dłuższe utrzymywanie się utrudnionego odpływu moczu z powodu obecności złogu moczowego w moczowodzie lub w miedniczce nerkowej może prowadzić do wodonercza, sprzyja takze zakażeniu dróg moczowych. Niektóre kamienie nerkowe (zwłaszcza kamienie struwitowe współistniejące z zakażeniem bakteryjnym) powiększają się dość szybko, wypełniają całą miedniczkę nerkową, co prowadzi często do upośledzenia czynności tej nerki. U ok. 3–4 % chorych na kamicę nerkową konieczne jest usunięcie jednej nerki ze względu na dużą masę kamienia, zakażenie lub niedrożność moczowodu.
Zapobieganie następstwom kamicy nerkowej polega na usuwaniu kamieni z dróg moczowych różnymi metodami. Często złogi wytworzone w drogach moczowych wydalane są samoistnie. Niektóre rodzaje złogów nerkowych można usunąć metodą litotrypsji, zewnątrzustrojową falą uderzeniową (popularnie nazywa się tę metodę rozbijaniem kamieni nerkowych). Inne kamienie usuwa się przez endoskop wprowadzony przez skórę bezpośrednio do miedniczki nerkowej. Obecnie coraz rzadziej kamienie nerkowe usuwa się za pomocą klasycznych metod operacyjnych.
Profilaktyka nawrotów kamicy polega na zwiększonym spożywaniu płynów, tak aby objętość wydalanego moczu przekraczała 2 l/dobę. Profilaktyka farmakologiczna kamicy nerkowej zależy od zaburzeń metabolicznych towarzyszących kamicy, jak również od składu chemicznego kamienia. Najczęstszym składnikiem kamieni nerkowych jest szczawian wapnia. Chorzy, u których stwierdzono zwiększone wydalanie wapnia z moczem mogą być leczeni tiazydowymi lekami moczopędnymi. W celu zmniejszenia wydalania wapnia z moczem zaleca się też zmniejszenie spożycia soli kuchennej (do 6 g/dobę) i białka. Nie zaleca się natomiast ograniczenia wapnia, zawartość wapnia w diecie powinna wynosić 1000–1200 mg/dobę. U chorych na kamicę szczawianową zaleca się ograniczenie szczawianów w diecie (szczaw, szpinak, rabarbar, czekolada orzechy, truskawki), wskazana jest też dieta bogatopotasowa. U osób z kamieniami zbudowanymi z kwasu moczowego stosuje się leczenie alkalizujące (wodorowęglan lub cytrynian potasu), allopurynol oraz dietę z ograniczeniem produktów zawierających puryny (czerwone mięso, podroby, wędliny).
