Pytanie
Uraz nerki a torbiel: 30 lat temu miałem silne stłuczenie nerki (upadek z wysokości 2 m nerką na ostrą krawędź). Po 14 latach przypadkowe USG wykryło torbiel 11 x 7 cm. Wynik urografii: poszerzenie miedniczki oraz niewielkie modelowanie miedniczki oraz dolnego kielicha na zmianie opisywanej w USG jako torbiel. Wykonano punkcję (250 ml). Czy torbiel i zmiany z urografii mogą być następstwem stłuczenia?
Odpowiedziała
dr hab. med. Teresa Nieszporek
Katedra i Klinika Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Torbiel nerki nie jest najczęstszym następstwem urazu nerki o charakterze stłuczenia. W wyniku łagodniejszych urazów nerki mogą powstać krwiaki pod torebką nerki, które ulegają zwykle wchłonięciu bez pozostawienia śladu. Większe urazy mogą powodować pęknięcie miąższu nerki z wytworzeniem krwiaków wewnątrznerkowych, co może prowadzić do powstania ubytku miąższu nerki. Po całkowitym rozpuszczeniu skrzepu w takich miejscach powstają czasami zmiany, które w badaniu ultrasonograficznym mają charakter zbiorników płynowych i mogą być określane jako torbiel nerki.
Następstwem urazu nerki może być też przetoka tętniczo-żylna, gdy jednocześnie uszkodzone są oba te naczynia i dochodzi do ich połączenia. W wyniku urazów może też dojść do uszkodzenia dróg moczowych z wyciekiem moczu do okolicznych tkanek. Takie powikłanie wymaga pilnego leczenia operacyjnego.
Ustalenie po kilkunastu latach związku przyczynowego pomiędzy dużą torbielą nerki a przebytym urazem tego narządu jest bardzo trudne i nie ma wpływu na aktualne postępowanie. Opisywane w urografii zmiany polegające na poszerzeniu miedniczki nerkowej i modelowaniu miedniczki i kielicha dolnego nerki wynikają najprawdopodobniej z umiejscowienia torbieli.
Postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne u chorych z torbielami nerki zależy od wielkości i charakteru torbieli oraz od ich lokalizacji.
Niewielkie bezobjawowe torbiele (o średnicy nieprzekraczającej 3 cm) charakteryzujące się w badaniu ultrasonograficznym cienką ścianką, bez zwapnień i przegród, czyli spełniające kryteria torbieli prostych nie wymagają interwencji, a jedynie obserwacji polegającej na okresowym wykonywaniu badania ultrasonograficznego.
Duże, zwłaszcza nieregularne, torbiele ze zwapnieniami lub przegrodami wymagają poszerzonej diagnostyki (wykluczenie nowotworu), a w niektórych przypadkach leczenia operacyjnego. Duża torbiel nerki (11 x 7 cm) modelująca miedniczkę nerkową i dolny biegun nerki wymaga interwencji urologicznej. W pierwszej kolejności należy nakłuć torbiel i pobrać płyn do badania. Konsultujący urolog zadecyduje o dalszym postępowaniu. Nie można wykluczyć, że ze względu na ucisk torbieli na miedniczkę nerki wskazane będzie leczenie operacyjne.
