Pytanie nadesłane do redakcji
Mam 48 lat, waga 74 kg. W prawej nerce mam kamień o wymiarach około 5mm, a w lewej torbiel pojedynczą (wyniki potwierdzone w USG). Badania moczu PH=7, badania krwi - CRP=0,14, OB=2 i klirens kreatyniny=74, ciśnienie krwi 120/80. Jakie badania powinienem jeszcze wykonać? Jak można określić z czego zbudowany jest kamień? Czego mam unikać w jedzeniu?
Odpowiedział
dr n. med. Robert Drabczyk
specjalista chorób wewnętrznych
nefrolog
Oddział Nefrologii i Stacja Dializ
Szpital Wojewódzki, Bielsko-Biała
W pytaniu zawarto kilka istotnych informacji pozwalających ocenić stan układu moczowego u 48-letniego mężczyzny. Na podstawie stężenia kreatyniny w surowicy (74 ľmol/l) można stwierdzić, że przesączanie kłębuszkowe jest prawidłowe (szacowane GFR wynosi ok. 105 ml/mi/1,73 m2). W normie są również biochemiczne wskaźniki stanu zapalnego (OB, CRP), tętnicze ciśnienie krwi oraz odczyn moczu (zwykle pH moczu wynosi 5,0-6,0, ale zakres prawidłowy wynosi 4,5-8,0). Nieprawidłowości to obecność złogu moczowego w nerce prawej oraz pojedyncza torbiel w nerce lewej.
Torbiel prosta nerek to przypominająca pęcherz przestrzeń w obrębie miąższu nerki wypełniona płynem. Może być różnej wielkości. Najmniejsze torbiele możliwe do wykrycia badaniem USG mają kilka milimetrów średnicy. Bardzo duża torbiel może mieć średnicę nawet kilkunastu centymetrów. Duże torbiele przynajmniej częściowo znajdują się poza granicami nerki. Torbiele proste najczęściej są pojedyncze, ale może być ich kilka. Występują u prawie 30% dorosłych osób i częstość ta rośnie wraz z wiekiem. Mogą się powiększać w miarę upływu czasu.
Torbiele proste najczęściej nie powodują żadnych objawów i są przypadkowo wykrywane podczas badania USG jamy brzusznej. Torbiele proste nerek, które nie powodują dolegliwości, wymagają jedynie obserwacji (USG raz w roku). Torbiele duże lub powodujące dolegliwości wymagają oceny przez urologa, który decyduje o dalszym postępowaniu.
Pojedynczy drobny złóg w nerce prawej prawdopodobnie został stwierdzony w badaniu USG. Brak informacji, czy dotychczas występowały objawy kamicy nerkowej. Typowym objawem kamicy nerkowej jest silny ból, czyli kolka nerkowa, spowodowany przemieszczaniem się kamienia z nerki do moczowodu, co powoduje jego podrażnienie i częściowe lub całkowite zatkanie. Ból jest ostry, niekiedy kurczowy (na przemian nasila się i łagodnieje), umiejscowiony w okolicy nerki, jeżeli kamień jest wysoko lub w dole brzucha, jeżeli jest blisko pęcherza. Promieniuje do pachwiny po tej samej stronie.
Jeżeli dotychczas nie było objawów kamicy i złóg został stwierdzony przypadkowo, to warto potwierdzić jego obecność w kolejnym badaniu (USG lub zdjęcie przeglądowe RTG jamy brzusznej), gdyż wynik pierwszego badania USG może być fałszywie dodatni.
Pewnych informacji o składzie chemicznym złogu moczowego dostarcza tylko analiza chemiczna złogu, który został naturalnie wydalony lub usunięty w trakcie interwencji urologicznej.
Ogólne zasady profilaktyki w przypadku kamicy moczowej polegają na przyjmowaniu takich objętości płynów, aby objętość moczu wynosiła co najmniej 2 litry na dobę, ograniczeniu spożycia mięsa, również ryb (jeżeli dotychczas spożywano je w dużych ilościach; mięso jest źródłem substancji w moczu, zwłaszcza zakwaszających, które ułatwiają powstawanie kamieni), ograniczeniu soli (gdyż powoduje większe wydalanie z moczem wapnia, z którego mogą tworzyć się kamienie), ograniczeniu spożycia pokarmów bogatoszczawianowych, jak czekolada, kawa, herbata, orzechy, rabarbar, szpinak, truskawki, buraki.
