Pytanie nadesłane do redakcji
Witam, mój tata jest dializowany w stacji dializ, powstały duże zrosty na przedramieniu. Lekarz nie podjął się zabiegu, twierdząc, że może tylko pogorszyć sytuację, wyznaczył nowe miejsce do wkłuwania. Obawiamy się, że może już później nie być, gdzie się wkłuwać. Tata jest otyły, ma chorobę wieńcową oraz stomię. Czy te choroby dyskwalifikują go do dializy otrzewnowej CADO?
Odpowiedział
dr n. med. Robert Drabczyk
specjalista chorób wewnętrznych
nefrolog
Oddział Nefrologii i Stacja Dializ
Szpital Wojewódzki, Bielsko-Biała
Leczenie hemodializami z powodu schyłkowej niewydolności nerek wymaga tzw. dostępu naczyniowego. Dostęp naczyniowy pozwala na wielokrotne (zwykle 3 razy w tygodniu) podłączanie chorego do aparatu do hemodializy.
Najlepszym rodzajem dostępu jest przetoka tętniczo-żylna z własnych naczyń. Zwykle jest wytwarzana na przedramieniu ręki niedominującej (np. u praworęcznych po stronie lewej), rzadziej na ramieniu. W następstwie połączenia przez żyły przepływa więcej krwi, ich średnica ulega powiększeniu, a ich ściany pogrubieniu. Na początku hemodializy do żył przetoki wkłuwa się dwie igły (rzadziej tylko jedną), gdzie jedną krew płynie do dializatora, a drugą wraca do żyły. Po zabiegu igły się usuwa. Sprawna przetoka może służyć wiele lat, jednak często dochodzi do problemów wynikających z zamykania naczyń przez zakrzepy lub uszkodzenia ściany żył w wyniku wielokrotnego nakłuwania, co jest przyczyną zwężeń lub tętniaków.
W pytaniu przedstawiono problemy z przetoką naczyniową będące następstwem uszkodzenia ściany naczynia. Dostępność innych miejsc wkłucia pozwoliła na dalsze korzystanie z przetoki.
U chorych, u których nie można wytworzyć pierwszej lub kolejnej przetoki tętniczo-żylnej z własnych naczyń, istnieją inne możliwości uzyskania dostępu naczyniowego:
- sztuczna przetoka tętniczo-żylna, gdzie wszczepia się pomiędzy tętnicę i żyłę odcinek sztucznego naczynia o różnej długości. Jest to elastyczna rurka znajdująca się pod skórą, do której wkłuwa się igły dializacyjne. Najczęściej wytwarzana jest na kończynach górnych, ale może być również wszczepiona na udzie, a nawet klatce piersiowej. Zwykle nie wymaga "dojrzewania" i można ją nakłuwać krótko po wszczepieniu. Częściej występują problemy, takie jak zwężenia, zakrzepy oraz zakażenia.
- cewnik naczyniowy typu permanentnego, który wszczepia się, gdy nie można wytworzyć żadnej przetoki naczyniowej. Jest to elastyczna rurka o dwóch kanałach, której jeden koniec znajduje się w dużej żyle, często w pobliżu serca, a drugi jest na zewnątrz ciała. Najczęściej cewnik znajduje się na klatce piersiowej chorego. W przypadku cewnika występuje najwięcej problemów związanych z zakrzepami oraz zakażeniami.
Przedstawione wyżej techniki pozwalają praktycznie w każdej sytuacji uzyskać długotrwały dostęp naczyniowy. Obecność stomii jest uważana za poważne przeciwwskazanie do przewlekłych dializ otrzewnowych. Dużego stopnia otyłość brzuszna również jest przyczyną problemów z wszczepieniem cewnika do jamy otrzewnej i opieki nad nim.
