Co to jest?
Kreatynina jest substancją powstającą w wyniku przemiany materii, głównie mięśni szkieletowych. Jej stężenie oznacza się we krwi i moczu.
Ze względu na wydalanie przez nerki (jest tylko przesączana w kłębuszkach nerkowych) służy do oceny wielkości przesączania kłębuszkowego (tzw. GFR), które jest jednym z najważniejszych wskaźników czynności nerek (patrz: Budowa i czynność układu moczowego).
Jakie są wskazania do wykonania badania?
Ocena czynności nerek.
Zwykle oznacza się stężenie kreatyniny w surowicy krwi. Niekiedy w celu dokładniejszej oceny czynności nerek oznacza się również dobowe wydalanie kreatyniny z moczem, co pozwala obliczyć tzw. klirens kreatyniny.
Jakie są przeciwwskazania do badania?
Nie ma żadnych przeciwwskazań.
Jak interpretuje się wynik badania?
Wartości prawidłowe u osoby dorosłej to 53–115 µmol/l (0,6–1,3 mg/dl).
Zwiększone stężenie kreatyniny w surowicy krwi (tzn. wynik powyżej górnej granicy normy) świadczy o pogorszeniu czynności nerek. Może ono mieć charakter ostry i przejściowy – mówi się wówczas o ostrej niewydolności nerek, lub może być trwałe, zwykle postępujące, jak w przypadku przewlekłej niewydolności nerek.
Na podstawie stężenia kreatyniny oblicza się dokładniejszy wskaźnik sprawności nerek, tzw. GFR.
Małe stężenie kreatyniny w surowicy krwi występuje u osób z chorobami prowadzącymi do zaniku mięśni, niedożywionych, wyniszczonych, z ciężką chorobą wątroby, u osób z małą masą mięśni szkieletowych (np. po amputacjach kończyn) oraz u kobiet w ciąży.
Co zrobić w przypadku wyniku nieprawidłowego?
Stwierdzone po raz pierwszy zwiększone stężenie kreatyniny w surowicy krwi wymaga oceny przez lekarza (pilnej, jeśli występują objawy ostrej choroby, np. ból, gorączka, wymioty, biegunka, zaburzenia w oddawaniu moczu). Ocena lekarza konieczna jest również w przypadku stwierdzenia zwiększenia stężenia kreatyniny u osoby z rozpoznaną już przewlekłą chorobą nerek.